Phận người... bất đắc dĩ

Chiều vàng dịu nắng, những người bạn văn nghệ ngồi lại với nhau bên tách cà phê nóng không đủ sưởi ấm mùa Ðông xứ lạ. Lật từng trang sách còn mới mà hồn dạ lên men nỗi ngậm ngùi…

“Người Sài Gòn bất đắc dĩ”, tựa sách đẩy mình về những ngày lao thân vào cõi mịt mùng lạnh cóng nghe tiếng gầm gừ con sóng dữ… Nửa thế kỷ sau, hàng triệu Người Việt ly hương mang thân phận “người Mỹ, người Úc, người Canada… bất đắc dĩ” nơi những mảnh đất không phải là Quê Cha Ðất Tổ của mình.

“Người Sài gòn bất đắc dĩ”, đẩy mình đứng trơ trẽn nơi tận chân tường của nửa thế kỷ Việt Nam, Người Việt lưu lạc tứ phương hải ngoại đã đành, người trong nước lại cảm giác thấy mình lưu vong ngay chính trên quê hương mình, vì không chỉ giới hạn trong không gian địa lý, mà, lưu vong thất tán cả Tâm Thức Việt Nam. Ðau!

Người ta quen thuộc với tác giả Võ Ðắc Danh dễ thấy văn ông mở ra một vùng sông nước miền Tây, nhưng khi gấp sách lại, “Người Sài Gòn bất đắc dĩ” không phải là tiếng hò chèo huê tình gợi cảm lãng du, hời hợt, bàng quan:

“ngó lên trời thì trời trong mây trắng
Dòm xuống nước thì nước trắng lại trong.”

“Người Sài gòn bất đắc dĩ”, chỉ vì bất đắc dĩ đó thôi!

Người Việt ra đi, chân bước tới, dẫu có khoác trên lưng những thân phận tha hương cầu thực bất đắc dĩ nơi đâu, vẫn không thấy mình đánh mất quê hương trong tấc dạ tấc lòng.

Nửa thế kỷ rồi, vạn bất đắc dĩ, người Việt thất tán chia ly…

Vì đâu?
Uyên Nguyên,
Noel, 2017